Czad – niewidzialny zabójca

Słysząc o zatruciach spowodowanych złą jakością powietrza, od razu przychodzi na myśl zatrucie dymem bądź ulatniającym się gazem. Wspomniane zatrucia są najbardziej charakterystyczne, ponieważ człowiek od razu orientuje się, że powietrze jest złej jakości – albo poprzez zmysł węchu, albo dzięki natychmiastowej reakcji organizmu (kaszel). Jednak istnieje również związek zatruwający powietrze, który jest praktycznie niewykrywalny przez człowieka. Tym związkiem jest tlenek węgla.

Skąd się bierze czad? Czy instalacja wentylacji nas przed nim ochroni?

Tlenek węgla, zwany powszechnie czadem, powstaje w wyniku spalania gazu bądź paliw płynnych. W domach mieszkalnych miejscem, w którym najczęściej się pojawia, jest kuchnia – głównie taka, w której dużo się gotuje, smaży czy też piecze. W łazience z kolei występuje prawdopodobieństwo powstania czadu w przypadku, gdy woda ogrzewana jest gazem i nie została zastosowana tu dodatkowa instalacja wentylacyjna.

Właściwości czadu są jednocześnie jego największą bronią. To bezwonny i bezbarwny gaz, przez co jest praktycznie niezauważalny przez człowieka. Do tego jest lżejszy od powietrza, dzięki czemu bardzo łatwo może rozprzestrzenić się po całym domu.

Najwięcej zatruć tlenkiem węgla odnotowuje się w okresie zimowym. Jest to spowodowane tym, że w mroźne dni rzadko otwieramy okna, a odpowiednia wentylacja jest w tym przypadku niezwykle ważnym czynnikiem zapobiegawczym.

Co się dzieje po zatruciu czadem?

Tlenek węgla przenika do organizmu człowieka poprze drogi oddechowe, po czym wchłania się do krwiobiegu. W układzie krwionośnym czad wiąże się z hemoglobiną aż 210 razy szybciej niż tlen, przez co ten ma zablokowaną drogę, by dostać się do ciała.

Jeżeli tlen nie może być prawidłowo rozprowadzany przez krew, to w końcu może to doprowadzić do uszkodzenia mózgu oraz innych narządów wewnętrznych. Następstwem ostrego zatrucia czadem może być nieodwracalne uszkodzenie ośrodka układu nerwowego, niewydolność wieńcowa, co może też skutkować zawałem serca. W najgorszym wypadku zatrucie prowadzi do śmierci.

Najczęstsze objawy, które świadczyć mogą o zatruciu tlenkiem węgla są różne w zależności od poziomu stężenia czadu w powietrzu, przyjmuje się, że:

• ~100 ppm* – wywołuje lekki ból głowy, płytki oddech, duszności u dzieci,

• 200 – 300 ppm – powoduje bóle i zawroty głowy, obniżenie ostrości widzenia,

• 400 – 600 ppm – występuje silny ból głowy, osłabienie, zawroty głowy, nudności, wymioty, otępienie,

• 1100 – 1500 ppm – przyspieszone tętno i oddech, omdlenie, śpiączka, przerywane ataki drgawek,

• powyżej 5000 ppm – nagła śmierć.

*ppm – stężenie określające, ile cząsteczek związku chemicznego przypada na 1 milion cząsteczek roztworu

Jak widać, objawy zatrucia czadem przypisać można do wielu innych przyczyn, dlatego też tak trudno jest wykryć tlenek węgla, nie mając w domu odpowiednich czujników. Jednak nawet bez czujników, dbając o odpowiednią wymianę powietrza, jesteśmy w stanie zapobiec nieszczęściu – przede wszystkim dzięki odpowiedniej wentylacji pomieszczeń.

patrz: Jak uniknąć zaczadzenia?